Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Cuma günü paylaştığı raporunda, dünya gıda emtia fiyatlarının temel göstergesi olan endeksin Nisan ayında, başlıca tahıl, et ve süt ürünlerindeki fiyat artışlarının etkisiyle yükseldiğini açıkladı.
Küresel ticarete konu olan bir dizi gıda emtia ürününün uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Nisan ayında ortalama 128.3 puan seviyesine ulaşarak, Mart ayına göre yüzde 1.0, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 7.6 oranında artış kaydetti.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi Mart ayına göre yüzde 1.2 arttı. Rusya Federasyonu’nda ihraç edilebilir arzın daralmasıyla desteklenen küresel buğday fiyatları kısıtlı bir yükseliş gösterirken, FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi aromalı pirinç türlerine olan güçlü talebin etkisiyle arttı. Amerika Birleşik Devletleri’nde mevsimsel stok seviyelerinin daralmasıyla uluslararası mısır fiyatları yükseldi. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar dünya piyasalarındaki fiyat hareketlerini etkilerken, gümrük vergisi politikalarındaki değişiklikler piyasada belirsizliği artırdı.
FAO Et Fiyat Endeksi, Mart ayına göre Nisan ayında yüzde 3.2 artış gösterdi. Domuz eti fiyatı başta olmak üzere tüm et kategorilerinde fiyatlar yukarı yönlü seyretti. Sığır eti fiyatları da küresel ithalat talebinin istikrarlı seyri ve sınırlı ihracat imkanları nedeniyle, özellikle Avustralya ve Brezilya’da yükseliş gösterdi.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 2.4 artarak bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22.9 yükseldi. Bu artış, Avrupa’daki stokların azalmasıyla yeni bir rekor seviyeye ulaşan uluslararası tereyağı fiyatlarının öncülüğünde gerçekleşti.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi ise yüzde 2.3 düşmesine rağmen, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 20.7 daha yüksek seviyede kaldı. Palmiye yağı fiyatları, Güneydoğu Asya’nın önde gelen üretici ülkelerinde mevsimsel olarak artan üretim nedeniyle belirgin bir düşüş gösterirken, küresel soya ve kolza tohumu yağı fiyatları, güçlü küresel ithalat talebinin etkisiyle yükseldi. Ayçiçek yağı fiyatları ise büyük ölçüde sabit kaldı.
FAO Şeker Fiyat Endeksi de Mart ayına göre yüzde 3.5 düşüş kaydetti. Bu düşüş büyük ölçüde küresel ekonomik görünümün belirsizliği ve bunun küresel şeker tüketiminin büyük bir kısmını oluşturan içecek ve gıda işleme sektörlerinden gelen talebi etkileyebileceği yönündeki endişelerden kaynaklandı.
Daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Önümüzdeki Yıl için Tahıl arzı ve Talebi
FAO tarafından Cuma günü yayınlanan yeni Tahıl Arz ve Talep Raporu, 2024 yılı için revize edilmiş tahminler ve 2025 yılı için ekim koşulları ve beklentilerine ilişkin yeni bilgiler içeriyor.
FAO’nun 2025 yılı için en son tahıl üretim tahmini, önceki yılla aynı seviyede 795 milyon ton olarak belirlendi.
Hindistan ve Pakistan’ın öncülüğünde Asya’da rekor üretim, Güney Avrupa ve Kuzey Afrika’da iyileşen koşullar ile Kanada ve Rusya Federasyonu’nda istikrarlı üretim, olumlu beklentilere işaret ediyor. Ancak Kuzey Avrupa ve Yakın Doğu’daki yağış eksikliği ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kuraklık endişeleri, genel büyüme beklentilerini baskı altında tutuyor.
Güney yarımkürede 2025 yılı iri taneli tahıl hasadı başlarken, Brezilya ve Güney Afrika’da mısır üretiminin artması bekleniyor. Kuzey yarımkürede ise ilk göstergeler Amerika Birleşik Devletleri’nde iri taneli tahıl ekim alanlarının yüzde 5 oranında artacağını ortaya koyuyor.
Bu arada FAO, 2024 yılı küresel tahıl üretimi tahminini 2 milyar 848 milyon ton olarak aşağı yönlü revize ederken, 2024/25 yılında küresel pirinç üretiminin yüzde 1.5 artarak 543.6 milyon ton ile rekor seviyeye ulaşacağı tahmininde bulundu.
FAO’nun 2024/25 yılı dünya tahıl kullanımı için yeni tahmini, Çin ve Rusya Federasyonu’nda mısırın yem olarak kullanımının artacağı ve çeşitli Afrika ülkelerinde pirinç tüketiminin artacağı beklentileriyle, 2023/24 seviyesine göre yüzde 1.0 artışla 2 milyar 870 milyon ton olarak belirlendi.
Dünya tahıl stoklarının ise 2025 sezonu sonunda yüzde 1.9 oranında azalarak, 868.2 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu durum, FAO’nun 2024/25 yılı dünya tahıl stokları/kullanım oranı tahminini yüzde 29.9’a düşürmesine yol açarken, bu oran hala rahat bir bant aralığı olarak kabul ediliyor.
FAO, 2024/25 yılı dünya tahıl ticareti tahminini 478.6 milyon tona düşürdü. Bu rakam, 2023/24 yılına göre yüzde 6.8’lik bir daralmaya ve 2019/20 yılından bu yana görülen en düşük seviyeye işaret ediyor. Küresel iri taneli tahıl ticaretinin daha hızlı daralması bekleniyor; bu da büyük ölçüde Çin’den gelen talebin azalması ve Brezilya’daki mısır arzının düşmesinden kaynaklanıyor. Öte yandan, uluslararası pirinç ticaretinin yüzde 1.2 artarak 60.4 milyon ton ile yeni bir rekor kırması bekleniyor.
Daha fazla ayrıntıya buradan ulaşabilirsiniz.
FAO’nun ev sahipliğinde yer alan Tarımsal Piyasa Bilgi Sistemi (AMIS) de Cuma günü aylık raporunu yayınladı. Düzenli piyasa analizine ek olarak yeni sayı, son yıllarda bir dizi jeopolitik faktörden etkilenen ve değişen ticaret politikası ortamı nedeniyle artan belirsizliklerle karşı karşıya olan gübre piyasaları ve küresel ticareti inceleyen özel bir makaleye de yer veriyor.
