Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde ve Dünya Bankasınca finanse edilen Türkiye İklim Akıllı ve Rekabetçi Tarımsal Büyüme Projesi (TUCSAP) altında yürütülen “Çiftçilerin İklim Direncine İlişkin Öz ve Bütünsel Değerlendirmesi (SHARP+ Aracı)” çalışması kapsamında Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve FAO tarafından düzenlenen Sonuç Değerlendirme Çalıştayı, 22–23 Mayıs 2025 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirildi.
Çalıştay, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM), FAO Türkiye, İklim Değişikliği Başkanlığı, Dünya Bankası ve UNFCCC sürecinden sorumlu ulusal kurumlar ile çeşitli akademik ve teknik paydaşların katkılarıyla, çok paydaşlı bir yaklaşım doğrultusunda yürütülmüştür. Etkinlik sürecinde TAGEM’e bağlı Ankara Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü, Konya Toprak, Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma Enstitüsü, İzmir Menemen Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi, Samsun Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Kırklareli Atatürk Toprak, Su ve Tarımsal Meteoroloji Araştırma Enstitüsü, Erzurum Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ve Şanlıurfa GAP Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi araştırma enstitüleri ve bu Araştırma Enstitütülerinin bulunduğu illerdeki İl Tarım ve Orman Müdürlükleri rol üstlenmiştir. Ayrıca, SHARP+ uygulamasının yürütüldüğü sekiz pilot ildeki Araştırma Enstitüleri ve İl Tarım ve Orman Müdürlükleri ile ilçe düzeyindeki müdürlükler, çiftçi katılımının sağlanması, veri toplama süreçlerinin desteklenmesi ve yerel düzeyde uygulamanın etkinliği açısından önemli katkılar sunmuştur. FAO’nun bölgesel ve merkezi uzmanlarının yanı sıra sahada görev yapan uygulayıcılar, veri analistleri ve politika yapıcılar da sürece dahil olmuştur.
FAO tarafından geliştirilen SHARP+ (Self-evaluation and Holistic Assessment of climate Resilience of farmers and Pastoralists) aracı, tarımsal hanehalklarının iklim değişikliğine karşı dayanıklılığını sosyal, çevresel ve ekonomik göstergelerle ölçmeye yönelik dijital bir değerlendirme aracıdır. SHARP+, çiftçilerin iklim değişikliğine karşı uyum kapasitesini analiz ederek veri temelli kararların alınmasına, ulusal düzeyde politika geliştirilmesine ve Paris Anlaşması kapsamındaki raporlama yükümlülüklerinin desteklenmesine katkı sağlamaktadır.
Teknik Çalıştayın açılış konuşmaları; FAO Türkiye Kıdemli Program Koordinatörü Özcan Türkoğlu ile Tarım ve Orman Bakanlığı TAGEM İklim Değişikliği ve Tarımsal Ekoloji Araştırmaları Grup Koordinatörü Dr. İnci Tekeli tarafından gerçekleştirildi.
Etkinlikte, SHARP+ aracının kavramsal altyapısı ve metodolojisi FAO İklim Dayanıklılığı Uzmanı Antoine Lemaitre tarafından sunulurken; uygulama sürecindeki saha deneyimleri FAO Türkiye Ulusal Program ve Operasyon Uzmanı Rıdvan Kurtipek tarafından paylaşıldı. SHARP+ bulgularına dayalı olarak hazırlanan “Türkiye’de Tarımsal Hanehalklarının İklim Değişikliğine Dayanıklılığı (Taslak)” raporunun temel çıktıları da Antoine Lemaitre tarafından aktarıldı. FAO İklim Değişikliği Danışmanı Dr. İzzet Arı ise, “Veri Toplama Süreçlerinin Güçlendirilmesi ve UNFCCC Raporlamasıyla Uyum Sağlanmasına Yönelik Ulusal Politika ve Strateji Önerileri (Taslak)” rehberini sundu. İklim Değişikliği Başkanlığı Uzmanı Hakan Aydoğan ise Türkiye’nin Paris Anlaşması kapsamındaki iklim politikaları ve raporlama süreçlerine ilişkin güncel bilgilendirmeler için bir sunum yaptı. İlk gün programı Projenin Teknik Lideri olan Evetta Zenina’nın genel değerlendirmesi ile son buldu.
Çalıştayın ikinci gününde katılımcılar, SHARP+ gösterge paneli aracılığıyla veri görselleştirme ve analiz uygulamalarını deneyimleme fırsatı buldu. Ayrıca, SHARP+ aracının ulusal planlama ve raporlama süreçlerine entegrasyonu ile tarımsal iklim verisi toplama ve kurumlar arası eşgüdümün güçlendirilmesine yönelik grup çalışmaları yürütüldü.
Çalıştay, SHARP+ aracılığıyla elde edilen bulguların doğrulanması, politika yapım sürecine entegre edilmesi ve Türkiye’nin iklim değişikliğine uyum ve azaltım kapasitesinin güçlendirilmesi yolunda önemli bir adım olarak değerlendirildi.